Veerkracht is één van de belangrijkste beschermers voor overspannenheid of burn-out. Optimisme is één van de hefbomen hiervoor en de drijvende kracht van de opwaartse spiraal van welbevinden. Aangeboren optimisme is een cruciaal element van ons overlevingsinstinct. Maar je kunt er ook voor kiezen om optimistischer in het leven te staan.
Optimisme is de drijvende kracht naar verbeterde veerkracht
Je kent ze wel. De rasechte pessimisten die altijd alles somber in zien. Zij kijken alleen naar de negatieve kant van een verhaal. Dit geeft stress. Stress is op zich niet slecht voor ons. Het is de moderne variant vanuit ons oerinstinct om te vechten of te vluchten. Alleen heeft deze reactie in de huidige tijd geen zin. We maken nog wel de stresshormonen aan, die we anders zouden gebruiken bij deze fysieke reactie, maar deze blijven onbenut, waardoor ze blijven ronddolen in ons lichaam. De manier waarop je met stress omgaat bepaalt dus of het effect positief of negatief is.
Want je hebt altijd een keuze. Je kunt zelf verantwoordelijkheid nemen over de manier waarop je in het leven gaat staan. Dit noemen we aangeleerd optimisme wat doet vermoeden dat je kunt leren om optimistisch in het leven te staan. Dat vermoeden klopt. En het blijkt dat het ook zeker de moeite aangezien onderzoek uitwijst dat positieve mensen:
- uitzicht hebben op een langer leven
- eerder herstellen na ziekte
- eerder geluk ervaren na overlijden van partner of echtscheiding
- minder kans hebben op dementie
- zicht hebben op meer succes in het leven
- gelukkiger zijn
Hoe zit het dan met de mensen die zeggen dat ze nu eenmaal een pessimist zijn?
Eigenlijk heeft dit vooral te maken met het aangeleerde deel van optimisme, waarin opvoeding en vroege levenservaringen veel invloed hebben. Hierin ligt de keuze om te veranderen opgesloten, door zelf verantwoordelijkheid nemen in de manier waarop je in het leven wilt staan. Je kunt immers op verschillende manieren naar situaties kijken. Situaties die allemaal achteraf kunnen verklaren. Het ligt er alleen aan welke verklaarstijl je kiest.
Verschillende verklaarstijlen
- wie-stijl: gaat over wie iets heeft veroorzaakt. Het antwoord op deze vraag zal door de pessimist altijd negatief beantwoord worden. Bij positieve zaken of resultaten, ziet de pessimist zijn eigen rol altijd over het hoofd. Het zal aan de inzet van de ander, toeval of puur geluk zijn dat iets positief is verlopen.
- waar-stijl: gaat over de manier waarop de omvang van een gebeurtenis wordt ingeschat. Het is maar net hoe je er tegenaan kijkt. Ik heb altijd pech, bij mij staan de verkeerslichten altijd op rood.
- wanneer-stijl: de pessimist zegt, bij mij loopt altijd alles verkeerd of zit het tegen. De optimist zegt dat het toeval is dat hem iets overkomt.
De manier waarop je een situatie verklaart bepaalt het effect: positief of negatief
Pessimist – Passief – Vluchter
gaat uitdaging uit de weg
ontloopt problemen
steekt hoofd in het zand
zoekt te laat hulp
Optimist – Actief – Vechter
gaat uitdagingen aan
gaat problemen aan
zoekt oplossingen
zoekt hulpbronnen
Kun je leren om uitdagingen niet uit de weg te gaan?
De leeuwen en de tijgers in de 21e eeuw blijven ons achtervolgen. Vluchten heeft geen zin. Het levert alleen maar stress op. Vechten en vluchten is dus een reactie vanuit ons oerinstinct. Maar er zit ook een aangeleerd component in. Het leven zit vol uitdagingen waarvoor je op de vlucht kunt gaan of die je aan kunt gaan. Vluchten geeft stress. De uitdaging aangaan geeft een gevoel van overwinning. Wanneer je een conflict uit de weg gaat is het probleem niet weg, waardoor de stress blijft of erger wordt.
Hoe pessimistischer je in het leven te staat, hoe meer negatieve stress. Hoe m meer optimisme hoe minder negatieve stress. Andersom geldt ook. Een laag stressniveau vergroot je optimisme.
Hoe vergroot je je optimisme?
Door aandacht te besteden aan de manier waarop jij in het leven staat. Of hoe jij over dingen denkt. Wanneer jij blijft denken dat het leven jou overkomt, blijf jij achter als slachtoffer. Dit zou je aangeleerde hopeloosheid kunnen noemen. Jij kunt er niks aan doen. Dit kun je doorbreken door actiever te reageren op je problemen en niet meer te vluchten. Hierdoor daalt je stressniveau. Verandert je instelling en stijgt je optimisme en je geluksniveau.
Je kunt verantwoordelijkheid nemen in je leven door actief te werken aan het vergoten van je optimisme. Hoe?
- meer mediteren
- meer sporten
- meer vrije tijd inplannen voor jeze
Eigenlijk kies je meer voor jezelf. Door deze activiteiten neemt je stress af, waardoor je optimisme stijgt. Met als gevolg dat je gelukkiger en meer ontspannen in het leven kunt staan.
Hoe word je minder streng voor jezelf in de dagelijkse praktijk?
• Wees wat vriendelijker tegen jezelf. Wat zou je tegen je beste vriendin of je kind zeggen?
• Zet je negatieve gedachten over je emoties om in positieve gedachten. Zoals “Ik mag hulp vragen” of “Het is logisch dat ik me gespannen en angstig voel”
• Wees niet zo kritisch tegenover jezelf. Alles hoeft niet perfect.
• Je bent niet de enige die stress of angst ervaart. Dat hoort erbij en is een onderdeel van mens zijn.
• Doe de dingen die je toch al doet met meer aandacht. Douchen bijvoorbeeld.
• Doe dingen waar je blij van wordt. Neem een warm bad of laat je eens masseren.
Wat levert minder streng voor mezelf zijn op?
• Meer positieve emoties
• Meer open staan voor positieve ervaringen
• Minder stress
• Meer grip op je stemmingen, doordat je bewust focus aanbrengt
• Meer rust (omdat je minder streng voor jezelf bent, waardoor je minder stresshormonen in je lijf ervaart)
• Meer vertrouwen (het is goed zo, je mag er zijn)
• Meer zelfacceptatie (omdat je zachter bent voor jezelf met als gevolg minder stress)
• Niet streven (je bent ook een goede moeder of zorgverlener als je rust neemt voor jezelf in plaats van klaar staan voor de ander)
• Makkelijker loslaten (ik mag voor mezelf zorgen)
